MZ-47-O

Tablica sziwiti (hebr. „stawiam”) znajduje się na ścianie wschodniej w głównej sali modlitwy dla mężczyzn, po prawej stonie aron ha-kodesz w Synagodze Chewra Lomdej Misznajot w Oświęcimiu. Tablica została przypuszczalnie umieszczona w synagodze po II wojnie światowej przez ocalonych z Zagłady, gdyż jej treść dotyczy pobliskich Kęt. Ufundowała ją w 1907 roku Hinda Cwetl, ku czci swojego zmarłego męża, Szlomo Zalmana Pelcmana z Kęt, nauczyciela i rabina. Nazwa sziwiti pochodzi od pierwszego słowo z Psalmu 16,8 „Stawiam sobie zawsze Pana przed oczy”, a jej treść jest następująca: Wiedz przed kim stoisz. Przed Królem Królów nad Królami – Świętym [Bogiem] – Błogosławiony On. Zawsze mam Boga przed sobą. To dar kobiety Hindy Cweth [Niech Żyje] ku czci Wszechobecnego i ku pamięci jej zmarłego męża. Nasz nauczyciel i rabin Szlomo Zalman Pelcman [Błogosławionej Pamięci] z miasta Kęty w roku 667 [=1907] według skróconej rachuby czasu (tłumaczenie z języka hebrajskiego: Yale Reisner i Jacek Proszyk). Chewra Lomdej Misznajot (hebr. Stowarzyszenie Studiujących Misznę) zostało zarejestrowane w 1893 roku. Miało ono charakter modlitewny i edukacyjny. W latach 1893–1939 na czele Stowarzyszenia stali m.in.: Natan Silbiger, Abraham Kaufmann, Salomon Joachim Barber i Jakób Singer. W okresie międzywojennym funkcję rabina sprawowali kolejno: Jekele Jankiel Zukerberg z Komarna, zięć admora z Sassowa, zastąpiony później przez Chaima Jehudę Judela Halberstama. Liczba członków organizacji wahała się od 90 do 120. Stowarzyszenie nie posiadało pierwotnie własnej siedziby, a jego członkowie spotykali się w domu modlitwy chasydów chrzanowskich (tzw. chrzanowski sztibł) przy placu Szpitalnym (obecnie plac ks. Jana Skarbka). W roku 1912 Stowarzyszenie Lomdej Misznajot kupiło posesję od małżeństwa, Józefa i Gizeli Glassów, a w roku 1913 rozpoczęło starania o budowę własnej siedziby i domu modlitwy. Nowo powstała synagoga funkcjonowała do roku 1939. Podczas wojny jej wnętrze zostało całkowicie zniszczone, natomiast budynek służył m.in. jako niemiecki magazyn amunicji. Ponadto, we wrześniu 1940 roku ulokowano w niej 70 Żydów, przesiedleńców z Zatora i Wadowic. Po II wojnie światowej, przywrócono synagodze na krótko jej pierwotną funkcję (1945–ok. 1955). Modliła się w niej garstka Żydów oświęcimskich ocalałych z Zagłady. Po opuszczeniu przez nich Oświęcimia w budynku znajdowały się m.in. magazyny i hurtownia dywanów (1992–1997). W roku 1998 synagoga została zwrócona Gminie Wyznaniowej Żydowskiej w Bielsku-Białej, która przekazała ją na rzecz Muzeum Żydowskiego w Oświęcimiu. Miejsce to jest jedynym ocalałym w Oświęcimiu domem modlitwy, a jednocześnie przykładem typowego bejt midraszu (hebr. „dom nauki”) z początku XX wieku, który łączył funkcje domu modlitwy i miejsca edukacji religijnej. W części dla mężczyzn znajdują się dwie zabytkowe tablice. Pierwsza z nich, umieszczona na mechicy, ścianie oddzielającej kobiety od mężczyzn, upamiętnia trzech gabajów – administratorów synagogi: Jakira Singera, Chaima Goldsteina i Altera Neuberga (1928). Stanowi ona jedyny oryginalny element z jej przedwojennego wystroju. Druga to prezentowana sziwiti.